ثبت اختراع :
به موجب ماده 1 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386، اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرآیند یا فرآوردهای خاص را ارائه میکند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آنها حل مینماید.
برای صاحب حق اختراع دو نوع حق به رسمیت شناخته میشود:
- حقوق مادی
- حقوق معنوی
حقوق مادی ناشی اختراع ثبت شده قابل انتقال است و در صورت فوت صاحب حق به ورثه او انتقال مییابد ولی حقوق معنوی قائم به شخص است. این انتقال در قالب قراردادی تحت عنوان قرارداد واگذاری حق اختراع صورت میگیرد.
مالک اختراع ثبت شده تا 20 سال و با پرداخت هزینه سالانه نسبت به بهرهبرداری از اختراع مذکور حق استفاده انحصاری دارد و پس از گذشت این مدت، اختراع او در دسترس عمومی قرار خواهد گرفت.
شرایط ثبت اختراع
1- جدید بودن
منظور از جدید بودن ادعای اختراع، شرط تازگی آن در سطح جهان میباشد. لذا صرف جدید بودن موضوع اختراع در ایران برای ثبت آن کافی نیست.
2- گام ابتکاری
طبق این شرط اختراع بایستی برای دارنده مهارت عادی در زمینه فنی اختراع، بدیهی و آشکار نباشد و دارای گام ابتکاری قابل توجهی باشد و در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته باشد.
3- کاربرد صنعتی
نکته اساسی این است که اختراع بایستی کاربردی باشد، بدین معناست که در رشتهای از صنعت قابل ساخت و یا استفاده باشد و یا به عبارتی قابلیت ساخت و یا پیادهسازی در صنعت را داشته باشد.
4- موضوع اختراع قابل حمایت باشد.
چه مواردی از شمول اختراع خارج است؟
مطابق ماده 4 قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری موارد زیر از حیطه حمایت از اختراع خارج است:
الف) کشفیات، نظریههای علمی، روشهای ریاضی و آثار هنری
ب) طرحها و قواعد یا روشهای انجام کار تجاری و سایر فعالیتهای ذهنی و اجتماعی
ج) روشهای تشخیص و معالجه بیماریهای انسان یا حیوان
این بند شامل فرآوردههای منطبق با تعریف اختراع و مورد استفاده در روشهای مزبور نمیشود.
د) منابع ژنتیک و اجزای ژنتیک تشکیل دهنده آنها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آنها
و) اختراعاتی که بهرهبرداری از آنها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.